7 thói quen build PC lỗi thời mà game thủ nên bỏ

Giữa làn gió đổi mới của phần cứng PC, nhiều “thói quen build PC lỗi thời” từ giữa thập niên 2010 giờ đã mất tính thực tiễn. Bài viết này phân tích 7 quan niệm phổ biến từng là chuẩn mực nhưng hiện nay không còn phù hợp với tư duy tối ưu hoá hiệu năng, chi phí và trải nghiệm chơi game.

Phần mở đầu (mục tiêu/ý chính): tổng quan về việc thay đổi chuẩn mực build PC trong 10 năm qua, nêu rõ từ khóa chính “thói quen build PC lỗi thời”.

1. Ưu tiên thùng máy cỡ lớn (Prioritizing huge chassis)

Case khổng lồ không còn là tiêu chuẩn

Thập niên 2010 phổ biến các mid-tower/full-tower có giỏ ổ đĩa lớn, khoang cho ổ quang, nhiều cỡ quạt bên hông để “tối ưu” luồng khí. Tuy nhiên, ngày nay nhiều hệ thống chơi game ưu tiên case nhỏ gọn (small-to-mid towers) mà vẫn đảm bảo airflow tốt nhờ layout tối ưu và quạt/làm mát hiện đại. Với bo mạch chủ và SSD M.2 ngày càng phổ biến, nhu cầu khoang chứa HDD/ODD giảm đáng kể. Cá nhân những người mê luồng khí vẫn có thể giữ case ATX cỡ lớn, nhưng đó là lựa chọn ưu thích cá nhân chứ không phải mặc định.

Case PC cổ điển midi tower màu trắng, minh họa thói quen dùng thùng lớn

2. Trả tiền quá cao cho keo tản nhiệt “hạng sang” (Overpaying for premium thermal paste)

Hiệu năng thực tế và độ bền mới là tiêu chí

Trước đây các thương hiệu như IC Diamond hay Arctic Silver 5 có thể giảm vài độ Celsius so với keo tản mặc định. Ngày nay, hầu hết paste tầm trung đến cao đều đạt hiệu năng tương đương ở điều kiện thực tế; khác biệt lớn hơn nằm ở tuổi thọ và độ ổn định dẫn nhiệt theo thời gian. Do đó, chọn paste dựa trên độ bền (longevity) và tính ổn định thay vì chỉ chạy theo tên thương hiệu đắt tiền.

3. Tuyệt đối tránh mua máy dựng sẵn (Avoiding prebuilt PCs entirely)

Prebuilt hiện có lợi ích nhưng lưu ý điểm trừ

Quan niệm “prebuilt = dở” phổ biến năm 2015 vì OEM thường dùng linh kiện độc quyền và mức giá cộng thêm. Tuy nhiên, hiện nhiều mẫu prebuilt (đặc biệt SFF như ASUS ROG G22CH) dùng linh kiện chất lượng và đôi khi cung cấp GPU/CPU khó tìm trên thị trường bán lẻ. Ưu điểm: tiết kiệm thời gian, bảo hành trọn gói, có lúc là cách duy nhất để có GPU khi thị trường thiếu hụt. Nhược điểm vẫn là rủi ro linh kiện độc quyền và chi phí nâng cấp có thể cao hơn.

ASUS ROG G22CH SFF nhỏ gọn, ví dụ prebuilt hiện đại phù hợp game thủ cần nhanh gọn

4. Tránh cập nhật BIOS như tránh… rủi ro (Avoiding BIOS updates)

Cập nhật BIOS ngày nay ít rủi ro hơn và có tác dụng thực tế

Ngày xưa một lần mất điện khi flash BIOS có thể làm hỏng bo mạch. Hiện tại, UEFI, tính năng dual-BIOS và USB Flashback giúp quá trình cập nhật an toàn hơn. Bản cập nhật firmware thường mang lại: cải thiện tương thích RAM (XMP/DOCP), microcode CPU cho hiệu năng và bảo mật, và ổn định PCIe — các yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp tới hiệu năng hệ thống.

Bo mạch Gigabyte với nút BIOS Flashback, minh họa tiện ích cập nhật BIOS an toàn

5. Mua HDD dung lượng lớn cho thư viện game (Buying large HDDs for game librarys)

Game nên cài trên SSD, HDD chỉ dành cho backup

Năm 2015, chiến lược phổ biến: SSD nhỏ cho hệ điều hành + HDD lớn cho game. Với giá SSD NVMe và SATA ngày càng giảm, những ổ QLC/DRAM-less hiện nay vẫn mang lại thời gian load, patch, và compile shader nhanh hơn HDD nhiều lần. HDD vẫn hữu ích cho backup hoặc lưu trữ lạnh, nhưng không còn phù hợp làm ổ chính cho game. Một NVMe NVMe PCIe 3.0/4.0 500 GB–1 TB thường đủ cho nhiều tựa game và đem lại trải nghiệm tốt hơn.

Ổ cứng Seagate HDD 1TB cổ điển, phù hợp cho backup hơn là chạy game hiện đại

6. Lắp card âm thanh rời (Using a discrete sound card)

Onboard audio đã tiến bộ mạnh

Card âm thanh rời từng là tiêu chuẩn cho tín hiệu sạch hơn và SNR tốt hơn so với on-board cũ. Hiện nhiều bo mạch tích hợp DAC/codec chất lượng cao (Realtek ALC4080, thậm chí ESS Sabre trên một số board) với mạch âm thanh tách biệt, nên đa phần người dùng tiêu chuẩn và game thủ không thể phân biệt rõ rệt. Card rời chỉ cần thiết cho phòng thu chuyên nghiệp hoặc hệ thống monitor studio.

Card âm thanh Sound Blaster Ae9, ví dụ card rời cao cấp giờ hiếm thiết yếu với game thủ phổ thông

7. Chạy RAID trên hệ chính (Running a RAID)

RAID consumer giờ ít ý nghĩa, chọn NVMe hoặc NAS thay thế

RAID 0 HDD từng là cách “khoe” tốc độ, RAID 1 cho sao lưu cơ bản. Ngày nay một NVMe duy nhất thường vượt trội mọi RAID 0 chạy trên HDD về băng thông và độ trễ. Với nhu cầu dự phòng, giải pháp hợp lý hơn là NAS chạy ZFS hoặc giải pháp backup ngoại vi thay vì RAID phần cứng/OS trên hệ chính — giảm độ phức tạp, tăng độ tin cậy.

Hộp enclosure Ugreen cho HDD/SSD, minh họa phương án lưu trữ ngoài và backup thay cho RAID cục bộ

Kết luận

Trong 10 năm qua, phần cứng và firmware PC đã tiến hóa đáng kể, làm nhiều “quy tắc bất di bất dịch” trở nên lỗi thời. Tóm tắt: ưu tiên layout hợp lý hơn cỡ thùng; chọn keo tản dựa trên độ bền; cân nhắc prebuilt khi hợp lý; cập nhật BIOS khi cần; chuyển game sang SSD/NVMe; dùng onboard audio cho phần lớn người dùng; và tránh RAID phức tạp trên hệ chính. Hãy xem lại cấu hình của bạn theo những tiêu chí này và thử áp dụng một vài thay đổi trong lần build hoặc nâng cấp tiếp theo. Đừng quên chia sẻ cấu hình hiện tại của bạn và trải nghiệm sau khi thử các gợi ý trên!

Tài liệu tham khảo

• Bài gốc và hình ảnh tham khảo từ XDA Developers (link ảnh trong bài).