Thế giới fanfiction luôn là một miền đất hứa cho những người yêu mến các vũ trụ và nhân vật hư cấu, nơi họ có thể tiếp tục hành trình cùng những câu chuyện chưa từng được kể, qua lăng kính của những người hâm mộ cuồng nhiệt nhất. Với hàng tỷ từ được viết và hàng triệu tác phẩm được xuất bản, Archive Of Our Own (AO3) đã trở thành trung tâm của cộng đồng này. Từ các series game nổi tiếng như Call of Duty, Final Fantasy, cho đến các vũ trụ hoạt hình đình đám như Arcane, She-Ra, Amphibia hay The Owl House, bạn sẽ luôn tìm thấy những tác phẩm fanfiction xuất sắc trên AO3, nơi game thủ và người hâm mộ khám phá, sáng tạo, và củng cố tình yêu với các “ship” (cặp đôi) yêu thích của mình.
Bảng Xếp Hạng Top 100 Của Archive Of Our Own Nói Lên Điều Gì Về Các Fandom?
Đầu tuần này, người dùng AO3 với biệt danh centreoftheselights đã công bố bảng xếp hạng thường niên Top 100 các cặp đôi (ships) tổng thể của năm, Top 100 mọi thời đại, và đặc biệt là Top 100 femslash (hai phụ nữ có mối quan hệ lãng mạn) năm 2025, do sự thiếu vắng đáng kể của các cặp đôi này trong các danh sách chung. Dữ liệu này hé lộ nhiều điều thú vị, từ những cặp đôi quen thuộc, những cái tên mới nổi, đến cả những bất ngờ khiến cộng đồng không khỏi bàn tán, đồng thời bộc lộ những thực trạng đáng suy ngẫm về sự mất cân bằng trong fandom.
Cặp đôi Catradora trong She-Ra: Princesses of Power, biểu tượng của fanfiction femslash
Rõ ràng có sự mất cân bằng lớn giữa các mối quan hệ đồng tính nam (M/M) và đồng tính nữ (femslash). Bên cạnh đó, việc cộng đồng vẫn tiếp tục sản xuất lượng lớn fanfiction Harry Potter queer (đồng tính) đang đặt ra câu hỏi về tính đạo đức, khi xét đến quan điểm gây tranh cãi của tác giả gốc J.K. Rowling đối với cộng đồng chuyển giới. Đặc biệt khi phần lớn trong số đó là các câu chuyện về Marauders, biến chúng thành fanfiction dựa trên fanfiction – một vòng lặp phức tạp trong văn hóa fandom.
Điển Hình Từ Arcane: Caitlyn/Vi và Jayce/Viktor
Hãy cùng nhìn vào trường hợp của Arcane, series hoạt hình chuyển thể từ thế giới Liên Minh Huyền Thoại của Riot Games, đã tạo nên cơn sốt toàn cầu. Mùa thứ hai và cũng là mùa cuối cùng của series đã lên sóng vào năm ngoái, tiếp tục phát triển hai mối quan hệ cốt lõi: Caitlyn/Vi và Jayce/Viktor. Chỉ có Caitlyn và Vi là mối quan hệ canon (được xác nhận trong cốt truyện chính) với nhiều cảnh hôn và một cảnh tình cảm trực tiếp trong mùa hai, khiến cộng đồng mạng bùng nổ.
Mối tình của Caitlyn và Vi được xây dựng rất khéo léo, và như dự đoán, fandom đã phản ứng cực kỳ tích cực. Các tác phẩm fanfic, fanart và nội dung liên quan đến “CaitVi” vẫn xuất hiện hàng ngày trong cộng đồng trực tuyến. Tuy nhiên, trong bảng xếp hạng AO3, dù CaitVi đứng đầu danh sách femslash và giành vị trí thứ ba ấn tượng trong tổng thể, họ vẫn xếp sau Jayce và Viktor, cặp đôi không phải canon nhưng lại đạt vị trí dẫn đầu. Cặp đôi M/M “Buddie” (Buck và Eddie) từ series 9-1-1 nằm giữa họ trên bảng xếp hạng chung.
Jayce và Viktor trong Arcane Mùa 2, một cặp đôi được fandom "ship" mạnh mẽ
Mối quan hệ giữa Jayce và Viktor là trung tâm của cốt truyện Arcane, nhưng chưa bao giờ được xác nhận là lãng mạn. Họ là những người đồng chí, những nhà khoa học làm việc cùng nhau trong nhiều năm trước khi số phận nghiệt ngã biến họ thành kẻ thù. Cuối cùng, họ hòa giải và hợp tác để cứu Runeterra, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc biến mất khỏi cõi phàm trần. Ngôn ngữ cơ thể của họ được xây dựng đầy tinh tế, với Jayce thường đặt tay lên người Viktor một cách dịu dàng, và ý tưởng rằng họ sẽ tìm thấy nhau trong mọi vũ trụ, bất kể điều gì, thực sự chạm đến trái tim người hâm mộ. Cảnh họ lơ lửng trong không gian, trán kề trán, trước khi tan biến vào hư vô vũ trụ, là một khoảnh khắc mà fandom đã bám víu một cách hợp lý. Nhưng họ không phải một “ship” canon, và việc họ vượt qua CaitVi nhấn mạnh một vấn đề lớn trong thế giới fandom rộng lớn.
Cộng Đồng Fanfiction Đang Đối Mặt Với Vấn Đề Đa Dạng
Việc Jayce và Viktor, một cặp đôi không phải canon, lại vượt trội hơn mối quan hệ đồng tính nữ canon và nổi bật nhất trong lịch sử hoạt hình đại chúng (có lẽ cả lịch sử truyền hình), nói lên rất nhiều điều về tình hình của fandom hiện nay. Đây là một sự phản ánh không mấy khả quan, không chỉ riêng Arcane mà còn cả thế giới fanfiction nói chung.
Cảnh hôn giữa Caitlyn và Vi trong Arcane, một trong những mối quan hệ LGBT+ canon nổi bật
Trong Top 100, chỉ có 6 mối quan hệ là lesbian, và phần lớn các nhân vật trong các cặp đôi này đều là người da trắng. Dù những nhân vật và mối quan hệ nổi bật nhất thường sẽ vươn lên dẫn đầu một cách tự nhiên, nhưng sự thờ ơ đối với các mối quan hệ đồng tính nữ (sapphic) từ phía người hâm mộ không phải là hiếm, ngay cả trong các sản phẩm truyền thông chính thức, khi vô số chương trình hoặc mối quan hệ bị bỏ qua để ưu tiên các cặp đôi nam. Với tư cách là một người phụ nữ queer, chúng tôi luôn khao khát có thêm những câu chuyện phản ánh trải nghiệm của chính mình, thay vì phải tự viết chúng hết lần này đến lần khác.
Dù việc chê bai sở thích của người khác không phải là điều hay trong thế giới fanfiction, nhưng tôi sẵn lòng làm điều đó khi nói đến số lượng fanfiction Harry Potter trong Top 100. Dù là queer hay không, bạn có thể tìm thấy hàng tá câu chuyện như vậy trên AO3, với những tác phẩm mới được xuất bản hàng ngày. Điều này cho thấy một cộng đồng năng động, nhưng cũng là một cộng đồng thiếu hiểu biết, từ chối chấp nhận vị trí của IP đó trong bối cảnh văn hóa hiện tại. Nếu bạn vẫn vui vẻ viết những câu chuyện queer trong một vũ trụ mà tác giả gốc lại có quan điểm gây tranh cãi, thì khó có thể tự nhận mình là một đồng minh thực sự. Việc nhìn thấy bản thân trong các nhân vật khi còn trẻ là một chuyện, nhưng gắn bó với chúng nhiều năm sau đó khi chúng đại diện cho những gì bạn không nên tin tưởng lại là một chuyện khác. Chúng ta cần và có thể làm tốt hơn.
Tấm poster minh họa cho các tác phẩm giải trí và vai trò của fanfiction trong văn hóa hâm mộ
Fanfiction sẽ không bao giờ biến mất, và bảng xếp hạng AO3 năm nay đã chứng minh rằng hoạt động này ngày càng phổ biến hơn bao giờ hết. Chắc chắn sẽ có vô số cộng đồng trực tuyến dành riêng cho fandom yêu thích của bạn, và tôi cá rằng họ có cả những phân nhánh chuyên sâu vào việc viết truyện về các nhân vật mà họ yêu quý. Tuy nhiên, danh sách này phản ánh văn hóa fandom cùng với các mối quan hệ thực tế – dù là queer hay không – đang được ưu tiên trong các phương tiện truyền thông chúng ta tiêu thụ. Cả hai đều cho thấy rằng chúng ta vẫn còn một chặng đường dài để đi khi nói đến sự đại diện cân bằng và có giá trị trong thế giới fanfiction game. Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về những xu hướng này và cách chúng ta có thể thúc đẩy sự đa dạng hơn nữa trong cộng đồng fanfiction game nhé!
