Vì sao nhiều người vẫn dùng Windows 10 và nên lên Windows 11?
Microsoft đã chính thức đưa Windows 10 vào giai đoạn kết thúc hỗ trợ (end-of-support) dù hệ điều hành này đã hơn 10 năm tuổi — tuy nhiên vẫn có đường dẫn để tiếp tục nhận bản vá bảo mật nếu bạn đăng ký chương trình cập nhật mở rộng. Khi giai đoạn hỗ trợ mở rộng đó kết thúc vào tháng 10/2026, việc lướt web trên Windows 10 sẽ bắt đầu mang rủi ro bảo mật lớn hơn, và đó gần như là dấu chấm hết cho nền tảng này trừ khi bạn thực sự tin tưởng hoàn toàn vào công cụ bảo mật bên thứ ba và tường lửa trên router Wi‑Fi của mình. Nhiều người dùng vẫn bám lấy Windows 10; bài viết này tổng hợp và diễn giải các lý do chính họ còn giữ nền tảng cũ so với việc chuyển sang Windows 11, dựa nguyên văn các luận điểm kỹ thuật và trải nghiệm từ bài gốc.
Windows 11 không chạy tốt trên máy cũ
Đòi hỏi phần cứng cơ bản của Windows 11 là CPU 64-bit, hai nhân 1 GHz trở lên và hỗ trợ hai công nghệ bảo mật cốt lõi: Secure Boot và TPM 2.0. TPM (Trusted Platform Module) là thành phần cần thiết cho một số tính năng như BitLocker và Windows Hello; nó cho phép lưu trữ dữ liệu sinh trắc học an toàn trên thiết bị (thường là trên chip chuyên dụng). Secure Boot đã xuất hiện từ trước (được tích hợp từ Windows 8 trở đi), còn TPM 2.0 đã phổ biến trong khoảng 5 năm gần đây và nhiều bo mạch chủ cho phép bật TPM qua thiết lập firmware nếu nó chưa active.
Về đồ họa, Windows 11 yêu cầu GPU hỗ trợ DirectX 12 trở lên — tiêu chuẩn này có thể là rào cản với phần cứng rất cũ, nhưng hầu hết GPU từ 2014 trở đi đều tương thích; nếu GPU của bạn không đạt chuẩn thì đó cũng là dấu hiệu bạn cần nâng cấp nếu muốn chơi game hiện đại. Tóm lại, một hệ thống không vượt đáng kể các yêu cầu tối thiểu của Windows 11 có khả năng đã lỗi thời về hiệu năng để tiếp tục dùng cho tác vụ hiện đại.
Laptop chạy Windows 11 với giao diện hiện đại, minh họa yêu cầu phần cứng TPM và Secure Boot
Windows 10: quen thuộc và ổn định
Có sức hút lớn của một hệ điều hành “đã sống lâu” — giao diện mà bạn đã thành thạo sẽ dần chìm vào phản xạ, khiến thao tác hằng ngày trở nên trực giác. Nhiều người dùng Windows 10 gần như không cần nghĩ khi tinh chỉnh thiết lập hay tùy biến giao diện. Điều này tạo ra sự kháng cự tự nhiên trước thay đổi, dù Windows 11 không phải là một cú sốc về mặt giao diện đối với nhiều người: nhiều ảnh chụp màn hình giữa hai phiên bản trông khá tương đồng cho đến khi ta mổ xẻ chi tiết.
Windows 11 đã có mặt đủ lâu để đạt độ ổn định cao — nó đang tiếp tục được cập nhật và sẽ là nền tảng duy nhất nhận các cải tiến lớn trong tương lai gần. Vì vậy, việc trì hoãn chuyển lên Windows 11 là có cơ sở về mặt tiện nghi và độ ổn định hiện thời, nhưng không thể tránh được thực tế rằng các bổ sung tính năng và vá lỗi sẽ ưu tiên cho Windows 11.
Menu Start của Windows 10 thể hiện giao diện quen thuộc người dùng Việt Nam dễ nhận biết
Microsoft tích hợp AI mạnh mẽ — và đôi khi thừa thãi
Copilot đã xuất hiện trên Windows 10 như một thành phần có thể bỏ qua, nhưng trên Windows 11, Microsoft tích hợp AI vào nhiều nơi: Recall (lưu lịch sử hoạt động), Click to Do (gợi ý hành động), trợ giúp AI trong Settings và thậm chí là AI trong Paint. Những tính năng này dùng Copilot như thành phần nền tảng, không chỉ là một shortcut trên thanh tác vụ.
Một số người dùng xem đây là “bloat” — các tùy chọn ít khi dùng tới và có thể làm nặng trải nghiệm. Recall hiện là tính năng opt‑in với cơ chế mã hoá và lọc, nhưng vẫn gây lo ngại vì ý tưởng hệ thống chụp ảnh màn hình liên tục. Bạn có thể gỡ Copilot trên Windows 11, nhưng sự hiện diện ngày càng sâu của tính năng AI trong hệ thống khiến việc tránh hoàn toàn trở nên khó khăn hơn. Lời khuyên thực tế là làm quen với Copilot nhưng bỏ qua nó khi không mang lại giá trị.
Laptop doanh nghiệp hiển thị Copilot và chức năng AI tích hợp trên Windows 11
Windows 11 có cải tiến nhưng không phải tất cả đều “đột phá”
Ngoài tương thích với phần mềm và phần cứng tương lai, Windows 11 ban đầu có thể không mang đến những cải tiến khiến người dùng phải “nhảy lên”. Một số tính năng như Recall hay Widgets panel bị đánh giá là gây thừa, vì Widgets mặc định hiển thị nhiều tin tức không liên quan mà người dùng phải mất thời gian tinh chỉnh. Tuy nhiên, khi dùng lâu hơn, một số thay đổi nhỏ tỏ ra hữu ích: Notepad có tab và autosave, File Explorer có menu ngữ cảnh/toolbar cải thiện và hỗ trợ nén RAR/7‑Zip gốc, các tính năng hỗ trợ game như Auto HDR và DirectStorage (tùy phần cứng tương thích), Snap Layouts cho đa nhiệm, và passkeys dựa trên Windows Hello để thay thế mật khẩu.
Quan trọng hơn, nhiều tính năng này ban đầu không có trong bản phát hành mà được bổ sung dần qua các bản cập nhật — điều này nghĩa là nếu bạn muốn tiếp tục nhận các cải tiến dạng này, Windows 11 là con đường duy nhất Microsoft ưu tiên phát triển. Windows 10 lúc này giống như một “time capsule”: ổn định và quen thuộc, nhưng không còn là nơi Microsoft đầu tư các tính năng tương lai.
Laptop chạy Windows 11, minh họa các cải tiến nhỏ nhưng hữu dụng như Snap Layouts và hỗ trợ chơi game nâng cao
Kết luận
Tóm lại, các lý do chính người dùng vẫn dính với Windows 10 là: phần cứng cũ chưa đáp ứng yêu cầu Windows 11, thói quen và độ ổn định của hệ điều hành hiện tại, sự e ngại trước việc AI được tích hợp rộng khắp, và cảm giác thiếu một cải tiến “bắt buộc phải có” ngay lập tức. Tuy nhiên, với mốc kết thúc hỗ trợ hoàn toàn vào tháng 10/2026 và các tính năng mới sẽ chỉ được phát triển cho Windows 11, việc lên kế hoạch nâng cấp phần cứng hoặc chuyển đổi sang Windows 11 là điều cần cân nhắc sớm để đảm bảo an toàn và tiếp tục nhận các cải tiến. Hãy chia sẻ ý kiến và kinh nghiệm của bạn về việc chuyển từ Windows 10 sang Windows 11 — bạn đang giữ lại vì phần cứng, thói quen hay lo ngại tính năng?
