Full Screen Experience Windows 11 trên handheld: phân tích hiệu năng

Microsoft giới thiệu Full Screen Experience (FSE) cùng với Asus ROG Xbox Ally và Ally X, gọi tắt là một “wrapper” quanh ứng dụng Xbox nhằm tối ưu giao diện cho form factor handheld. Microsoft còn tuyên bố FSE “cải thiện hiệu năng hệ thống khi chơi game, thời lượng pin và giảm thời gian khởi động thiết bị.” Vậy thực tế cải tiến đó đến từ đâu? Bài viết này phân tích chi tiết quy trình khởi động, những thành phần bị tắt khi FSE active, và hệ quả kỹ thuật lên hiệu năng và bộ nhớ trên thiết bị Windows handheld.

Tổng quan phương pháp kiểm chứng

Để so sánh chính xác, bài thử nghiệm thực hiện trên Ayaneo 3 và Asus ROG Xbox Ally X (tham chiếu từ bài gốc) với các bước sau:

• Cập nhật Windows 11 lên 25H2.
• Sử dụng ViVeTool để bật/tắt Full Screen Experience.
• Kích hoạt “Boot log” trong msconfig (tạo ntbtlog.txt tại %WINDIR%).
• Khởi động theo hai trạng thái (FSE tắt / FSE bật), lưu lại hai file ntbtlog.txt và so sánh bằng công cụ diff.

Kết quả cho thấy FSE không mang lại cải thiện hiệu suất đáng kể trong các bài benchmark chơi game, nhưng có những thay đổi hệ thống rõ rệt liên quan đến mạng, dịch vụ nền và thành phần giao diện Windows.

Quy trình khởi động tiết lộ manh mối quan trọng

Chủ yếu là lớp mạng cho doanh nghiệp/legacy bị vô hiệu hóa

So sánh boot log khi FSE tắt so với bật, những entry liên quan tới stack RAS (Remote Access Service) xuất hiện khi FSE tắt và bị loại bỏ khi FSE bật. Các dòng điển hình được phát hiện:

• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32driversrassstp.sys
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32DRIVERSNDProxy.sys
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32driversAgileVpn.sys
• BOOTLOG_NOT_LOADED SystemRootSystem32DRIVERSNDProxy.sys (khi FSE bật)
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32driversrasl2tp.sys
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32driversraspptp.sys
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32driversraspppoe.sys
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32DRIVERSndistapi.sys
• BOOTLOG_LOADED SystemRootSystem32driversndiswan.sys

Những driver và dịch vụ này cấu thành lớp RAS/NDIS mở rộng, bao gồm:

• Các giao thức VPN/tunnel (SSTP, L2TP, IKEv2, PPTP, PPPoE)
• Tương thích WAN/TAPI cũ (legacy WAN)
• Các daemon dịch vụ như RasMan (Remote Access Connection Manager)

Các thành phần trên liên quan đến hook ở chế độ kernel cho mạng và dịch vụ người dùng theo dõi trạng thái kết nối. Khi FSE vô hiệu hóa chúng, hệ thống giảm đi các hook kernel-mode và dịch vụ nền liên tục giám sát interface — điều này dẫn tới hai hệ quả kỹ thuật dễ nhận thấy:

• Giảm Deferred Procedure Call latency (DPC latency) ở mức nhất định do ít handler mạng không cần thiết.
• Giảm lượng RAM tiêu thụ bởi dịch vụ nền và UI shell, đồng thời rút ngắn thời gian khởi động do không load taskbar, Start Menu, desktop và nhiều process khởi động.

Kết quả: lợi ích thực tế mà Microsoft nhấn mạnh chủ yếu liên quan tới tiết kiệm bộ nhớ và thời gian khởi động hơn là cải thiện khung hình/hiệu suất GPU thuần túy trong game.

Asus ROG Xbox Ally X chạy Full Screen Experience — giao diện launcher fullscreen trên Windows 11 handheld

Các thành phần Windows shell và ứng dụng khởi động bị tối giản

Ngoài lớp mạng, FSE còn tắt nhiều thành phần UI mặc định (taskbar, Start Menu, desktop) và vô hiệu hoá các ứng dụng startup. Trên các thiết bị như ROG Xbox Ally X, hệ thống khởi động trực tiếp vào một fullscreen launcher (thường là ứng dụng Xbox) — launcher này thay thế các chức năng shell truyền thống nhưng tiêu thụ ít RAM hơn. Nhìn chung, sự tối giản này giải phóng bộ nhớ cho game và giảm IO/CPU trong giai đoạn khởi động ứng dụng game.

Dành cho nhà phát triển: API kiểm tra trạng thái Full Screen Experience

Microsoft cung cấp API IsGamingFullScreenExperienceActive() (Windows SDK — April 2025) cho phép:

• Kiểm tra trạng thái FSE hiện tại.
• Đăng ký nhận thông báo khi người dùng bật/tắt FSE.

API này được thiết kế tương thích ngược: nếu game chạy trên Windows bình thường thì về cơ bản sẽ hoạt động trên FSE mà không cần thay đổi lớn về code. Tài liệu SDK là nguồn tham khảo quan trọng nếu bạn muốn điều chỉnh launcher hay hành vi khởi tạo game theo trạng thái FSE.

Kích hoạt FSE trên thiết bị handheld

Việc bật FSE trên nhiều handheld Windows 11 hiện nay là khả thi bằng công cụ như ViVeTool (thực hiện trên thiết bị đã cập nhật). Tuy nhiên, theo quan sát từ bài thử nghiệm, lợi ích rõ ràng nhất là tiết kiệm RAM và giảm thời gian boot; hiệu năng chơi game hầu như không thay đổi đáng kể trong nhiều trường hợp.

Hướng dẫn bật Full Screen Experience bằng ViVeTool trên Windows 11 — bước cài đặt trên handheld

Kết luận

Full Screen Experience là một thay đổi UI/OS hướng tới trải nghiệm handheld: bằng cách vô hiệu hoá stack mạng enterprise/legacy, tắt nhiều dịch vụ nền và không load full Windows shell, Microsoft đạt được lợi ích đo lường rõ rệt về bộ nhớ khả dụng và thời gian khởi động. Tuy nhiên, dựa trên dữ liệu kiểm thử, cải thiện về hiệu suất chơi game (FPS/benchmark) là rất hạn chế. Nếu bạn quan tâm tối ưu dung lượng RAM và rút ngắn thời gian khởi động trên handheld Windows 11, FSE là tính năng hữu ích; nếu mục tiêu là tăng FPS thuần túy, FSE không đảm bảo thay đổi lớn. Hãy thử bật FSE trên thiết bị của bạn và so sánh boot log/tiêu thụ RAM — và chia sẻ kết quả với cộng đồng để cùng thảo luận!